« Είν’ αλήθεια ,
λέει τ’ αηδόνι,
Το έρημο και
μοναχό,
Μ’ έκαμε ο Θεός
φτωχό
Σ’ έντυσε για το σαλόνι.
Τα στολίδια σου να
δείξεις…
Μα το στόμα μην τ’
ανοίξεις.»
Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου
είχε συνειδητοποιήσει τέλεια και για όλη του τη ζωή την αξία του παραδοσιακού
παρελθόντος και γνώριζε πως όποιος κόψει τις ρίζες του δέντρου της παράδοσης .
Επίσης, τονίζεται η ψυχική ανάγκη που έχει ο άνθρωπος για να προσεύχεται στον
θεό ή την αναγκαιότητα της προσευχής που αισθάνεται η ψυχή του ανθρώπου να
καταφεύγει στο θείο για να νιώθει ασφαλής και να παίρνει απαντήσεις στα
αιτήματα, την εκφράζει ποιητικά ο Ζ. Παπαντωνίου σε άλλα δυο προσευχητικά
ποιήματά του.
Επιπλέον, στον « Θάνατο
αρχαίου θεού» φαίνεται πως έχει μεγάλη αγάπη στην πατρίδα, τον πολιτισμό και
στις παραδόσεις της αρχαίας Ελλάδας και της νέας. Γενικά. Ο Ζαχαρίας
Παπαντωνίου με τα παιδικά του ποιήματα που περιελήφθησαν στα Αναγνωστικά του
Δημοτικού Σχολείου, διαπαιδαγωγεί τα παιδιά αυτής της ηλικίας με τα ποιήματα
που αναφέρονται στον Θεό, στον Χριστό, στην Παναγία, στην Ελλάδα και η πατρίδα
μας γενικά καλλιεργεί την εθνική αυτογνωσία και διαμορφώνει την ελληνορθόδοξη
ταυτότητά μας.
Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου
τονίζει την ανεξικακία και την αγάπη προς τον εχθρό που είναι άπειρη. Επίσης, ο
Ζαχαρίας Παπαντωνίου αγαπούσε υπέρμετρα τη φύση στην ύπαιθρο με τους χωρικούς
και τα ζωντανά τους. Ο ποιητής συνηθίζει να καλλιεργεί περιβαλλοντική συνείδηση
στα παιδιά. Άλλωστε, με το θέμα προστασίας του δάσους έχουν ασχοληθεί και άλλοι
Νεοέλληνες ποιητές όπως ο Γ. Δροσίνης. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Ζαχαρίας
Παπαντωνίου έχει γνώσεις θρησκευτικών, ιστορικών γεγονότων, ιδιαίτερα της
βυζαντινής περιόδου.
Σ’ αυτό το σημείο θα
μπορούσαμε ν’ αναφέρουμε ότι ο Γ. Δροσίνης έγραψε μια σειρά πατριωτικών
ποιημάτων , τον καιρό του Ευρωπαϊκού πολέμου με τίτλο « Πύρινη Ρομφαία», με
προφητικό νόημα. Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου είχε λατρεία στη Μουσική, αγαπούσε τη
Βυζαντινή μουσική ό,τι ήταν αληθινά ωραίο και είχε μια πραγματική
εκφραστική , καλλιτεχνική αξία.
Ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος,
ωστόσο χαρακτηρίζει τον Ζαχαρία Παπαντωνίου ως απαισιόδοξο, αφού τονίζει
τη ματαιότητα του Κόσμου! Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου λέει μάλιστα πως
είναι πλάνη φοβερή να αναζητά κανείς μια ευτυχία, γιατί τέτοια ευτυχία δεν
υπάρχει. Αυτό που υπάρχει είναι « ένα δισεκατομμύριο καλών
στιγμών» που θα οφείλει ο άνθρωπος να το τοκίζει!
Η ζωή έχει άπειρες
ευτυχίες! Και είναι αχάριστος ο άνθρωπος να τις ξεχνά και να τις
περιθωριοποιεί! Ο Γ. Δροσίνης όπως και ο Ζ. Παπαντωνίου
βασίζονται από το υπαρξιακό ερώτημα για τον « άλλον κόσμο» για το επέκεινα.
Η φιλοσοφία του Ζαχαρία
Παπαντωνίου είναι θεμελιωμένη πάνω στην αρχή ότι « Ο δρόμος προς το θείο
περνάει μέσα από την αγάπη και την καλοσύνη!» Ο ιδεώδες άνθρωπος για
τον Ζ. Παπαντωνίου είναι σεμνός, ταπεινός, απλός, τρυφερός άνθρωπος και
συναισθηματικός. Τέλος, ο Παπαντωνίου μέσα από τα διηγήματα του φαίνεται πως
ασχολείται με εξαιρετικά κοινωνικά και ηθικά θέματα. Το πλεόνασμα αγάπης
και δικαιοσύνης για τον κατατρεγμένο, τον πάσχοντα και πονεμένο άνθρωπο, τον
καταφρονεμένο και περιθωριοποιημένο. Ήταν υπέρμετρα πονετικός, γνωρίζοντας την
κοινωνική αδικία και τον πόνο των αδυνάτων.
Ο ίδιος δεν προσπερνά
τους αδικημένους και αδύναμους ούτε και μένει αδιάφορος στο δράμα , αλλά τους
πλησιάζει , τους αγγίζει, τους συμπαραστέκεται ώσπου να βρουν το δίκιο τους, αν
όχι από την κοινωνία των ανθρώπων όμως από τον Δίκαιο Θεό.
Ο Ζ. Παπαντωνίου
τονίζει ότι η γνήσια αγάπη δε μπαίνει σε βάση συναλλαγής. Είναι καθαρή προσφορά
προς τον πλησίον! Τονίζει με το ποίημα « Το παγόνι» ότι η
ταπεινοσύνη είναι το κλειδί όλων των αρετών!
« Είν’ αλήθεια ,
λέει τ’ αηδόνι,
Το έρημο και
μοναχό,
Μ’ έκαμε ο Θεός
φτωχό
Σ’ έντυσε για το
σαλόνι.
Τα στολίδια σου να
δείξεις…
Μα το στόμα μην τ’
ανοίξεις.»
~Ευφροσύνη Λούζη~